Inwestorowi, chcącemu uniknąć sankcji rozbiórki samowoli budowlanej, w przepisach prawa pozostawiono alternatywę w postaci postępowania legalizacyjnego. Szczegóły poniżej.
Wydanie decyzji legalizacyjnej, poza kompletnością dokumentów legalizacyjnych i zgodnością projektu zagospodarowania działki lub terenu z przepisami, w tym techniczno- budowlanymi, zostało obwarowane koniecznością uiszczenia opłaty legalizacyjnej. Chociaż w orzecznictwie zauważa się, że organ nadzoru budowlanego jedynie „ustala” wysokość tej opłaty i nie nakłada obowiązku jej uiszczenia, to „dobrowolność” zapłaty w możliwych do wyobrażenia wypadkach może wydawać się inwestorowi sytuacją bez wyjścia. Nie traćmy jednak z widoku możliwości odroczenia terminu płatności opłaty legalizacyjnej, rozłożenia jej na raty lub umorzenia. Podkreślić należy, że opłata legalizacyjna jest właściwa dla tzw. zwykłego postępowania legalizacyjnego, a jej brak stanowi często przywoływane „dobrodziejstwo” uproszczonej legalizacji.